Behandelaanbod

SOMETIMES YOUR HEART

NEEDS MORE TIME TO ACCEPT

WHAT YOUR MIND ALREADY KNOWS.

Deidré Wallace

“Met mijn verstand weet ik dat ik “NEE” moet zeggen maar mijn lichaam kan het niet, ik zit met een krop in de keel, mijn hart klopt sneller, ik begin te zweten, ik verstijf.”

Vanuit deze ervaring, en met toepassing van de cognitieve gedragstherapie, ben ik op zoek gegaan naar een andere therapievorm, die een invloed heeft op lichamelijke, emotionele reacties. Ik wil “NEE” zeggen maar de angstreactie overwint waardoor ik niet tot handelen kom. “weer gefaald”, een patroon dat zich herhaalt ... Ons brein, vnl. de amygdala, de angstorgaantjes in ons brein die ons beschermen bij gevaar, kunnen overactief zijn waardoor ons verstand (de neocortex), het onderspit delft. 

Voorbeeld casussen EMDR

• Herbelevingen van een trauma, vermijding van gedachten of personen vs situaties die eraan gelinkt zijn, overmatige waakzaamheid, prikkelbaarheid, negatieve gevoelens en gedachten, ... (PTSS symptomen)
• Laag zelfbeeld, geloven dat je minderwaardig bent
• Eetproblematieken
• Subassertiviteit, niet durven opkomen voor eigen wensen en behoeften
• Perfectionisme: de lat hoog leggen, faalangst
• Aanhoudend gevoel van onveiligheid, angsten in allerlei vormen (sociale angst, verlatingsangst, paniekstoornis, claustrofobie, specifieke fobie, ...)
• Overmatig wantrouwen in de ander (wat kan leiden tot problemen met partner, collega’s, leidinggevende, ...)
• Depressies
• Agressief gedrag, woede aanvallen
• Somatische symptomen waarvan u niet onmiddellijk weet waar het vandaan komt

Mogelijke onderliggende negatieve levenservaringen, een aantal voorbeelden

• Seksueel misbruik
• Verkeersongevallen
• Fysieke en/of verbale agressie
• Opvoedingssituatie: als kind nooit iets goed kunnen doen, gevoel niet gewenst zijn als kind, dominante ouder(s), zieke en hulpbehoevende moeder
• Dood van een geliefde, een vriend, ... niet mogen rouwen om een (groot)ouder
• Pesten, gepest worden
• Een bijzonder angstaanjagende gebeurtenis (medische ingreep, aardbeving, terreuraanslag, ...)

EMDR en trauma's met een grote "T" en een kleine "t"

Francine Shapiro ontdekte in de jaren tachtig het heilzame effect van bilaterale stimulatie van de hersenen. Zij ontwikkelde de therapeutische EMDR-methode, Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Vandaag is EMDR wereldwijd erkend als één van de beste behandelingen tegen Posttraumatische stress stoornis.

"Sinds 2013 wordt EMDR door de Wereldorganisatie Gezondheid als de uitgelezen techniek erkend om aan te bevelen aan patiënten die met posttraumatische stressstoornis te kampen hebben. Het gaat om een therapeutische behandeling waarbij de werking van de hersenen centraal staat met zelfgenezing als doel. Deze komt tot stand dankzij bilaterale oogbewegingen die hetzelfde effect sorteren als de oogbewegingen tijdens de REM-slaap." EMDR-Belgium

In de beginjaren werd EMDR toegepast voor grote trauma’s zoals seksueel misbruik, oorlogsveteranen, verkeerslachtoffers met dodelijke slachtoffers. Heden wordt EMDR toegepast voor trauma’s met een grote” T” én een kleine “t” . Een trauma is een negatieve levenservaring die als men ernaar terugkijkt, nog een emotionele pijn oproept. Het wordt bepaald door de interpretatie of de beleving van de gebeurtenis. Vaak zijn deze ervaringen verdrongen, als reactie om door te gaan met zijn leven. Deze negatieve ervaringen kunnen een negatieve impact hebben op het verdere leven.

Heeft men als kind vastgezeten in een lift of een andere kleine ruimte, dan kan men claustrofobie ontwikkelen voor liften en andere situaties zoals het toilet wanneer je op restaurant gaat, de auto die in file staat, het vliegtuig, de bioscoopzaal, ...

Zo ook zal iemand die een moeilijke jeugd heeft meegemaakt, anders in het leven staan dan iemand die een veilige, warme en onvoorwaardelijke liefde kende. Als een kind opgevoed wordt door een narcistische moeder of een moeder met een munchausen by proxy syndroom of een chronische depressie zal zij de behoeften van het kind ondergeschikt maken aan die van haar. Het kind zal niet de onvoorwaardelijke liefde en steun ontvangen die het nodig heeft. Liefde en aandacht zijn basisbehoeften voor de ontwikkeling van het zelfbeeld van het kind. Het emotionele brein gaat manieren zoeken om aandacht te krijgen. Het kind gaat zijn gedrag aanpassen om toch de aandacht te krijgen door opstandig gedrag te vertonen of de eigen behoeften weg te cijferen en het perfecte kind te spelen, alles te doen om de moeder te behagen (het neemt zelfs de emotionele zorg, de praktische zorg over). Zo kan het kind uitgroeien tot een volwassene met een sterke will to please, iemand die in zijn verdere leven alles doet om de ander te behagen. Hij stelt hierbij hoge eisen aan zichzelf, heeft angst om te falen (perfectionisme). Hij komt niet op voor zijn eigen wensen en behoeften, durft geen “nee” zeggen, stelt geen grenzen. Na verloop van tijd heeft hij het gevoel dat hij geleefd wordt. Hij voelt zich niet meer begrepen zowel in zijn partnerrelatie als op het werk. Hij ontwikkelt een burnout of een depressie. Dit voorbeeld illustreert dat onverwerkte negatieve ervaringen een invloed kunnen hebben op ons denken, ons voelen, ons handelen en onze relaties.

Het maakt niet uit hoe lang geleden het trauma heeft plaatsgevonden of hoe lang de symptomen aanwezig zijn. Of iemand een jaar geleden is verkracht of 50 jaar geleden (en aan PTSS lijdt), het maakt geen verschil in de ernst van het trauma. Als zij aan de gebeurtenis denken, dan voelt het opnieuw aan alsof het opnieuw gebeurt, het verleden vervangt het heden. Zij ervaren dezelfde angstgevoelens maar vaak ook angstgevoelens die geassocieerd zijn met de verkrachting vb. blikken van andere personen, de geur van parfum, een aanraking van een partner.

Onderzoek heeft aangetoond dat er geen duidelijke grens bestaat tussen soorten gebeurtenissen (misbruik, pesten, emotionele chantage) of tussen verschillende soorten symptomen (overmatige waakzaamheid, wantrouwen in anderen, hartkloppingen, hyperventileren, slaapproblemen, ...). Bij sommigen gaan de symptomen weg wanneer de situatie verandert. Bij velen onder ons keren deze nare gevoelens vaak terug zonder duidelijke reden, bijvoorbeeld het gevoel minderwaardig te zijn, overmatige angst om te falen hoewel men goed voorbereid is, maagklachten, hartkloppingen. Vaak ligt een onverwerkte herinnering aan de basis van het probleem. Elke terugkerende negatieve emotie, overtuiging of gedrag dat je stoort is niet de reden van je lijden maar het symptoom. Bijvoorbeeld het bevriezen of een krop in de keel krijgen als iemand met een luide stem je aanspreekt, kan een herinnering van je dominante vader zijn of het pestgedrag van een jeugdvriend. Deze herinneringen zijn niet verwerkt in ons brein waardoor we nog de emotionele pijn voelen. Wanneer deze herinnering verwerkt is, is men bevrijd van de emotionele pijn waardoor men krachtiger en zelfverzekerder kan reageren.

Je brein, je gedachten en gevoelens

Als we in onze vinger snijden, dan gaat die wonde normaliter genezen. Ons lichaam is erop gericht om alle wonden te genezen. Dit geldt ook voor emotionele pijn. Een voorbeeld: stel je hebt ruzie gehad met je partner of een vriendin. Je voelt je gekwetst, je bent verdrietig, boos, teleurgesteld en voelt tegelijkertijd allerlei fysieke reacties zoals hoofdpijn, hartkloppingen, kortademig, buikpijn, druk in de maag. Je kan een onrustige nacht hebben, erover dromen. De volgende dag merk je dat je je rustiger voelt, je bekijkt de discussie gematigder, vanuit twee perspectieven. Dat komt omdat  het informatieverwerkingssysteem van je brein de ervaring als het ware “verteerd” heeft. Je krijgt een beter zicht op wat je moet doen om de situatie op te lossen. Een groot deel van dit proces vindt plaats tijdens de slow wave sleep (2017, Rome, Marco Pagini) en de REM (Rapid Eye Movement) slaap. Het adaptieve informatieverwerkingssysteem van het brein gaat storende ervaringen verwerken zodat je erna de mogelijkheden hebt om eruit te leren. Het brein is hiervoor geprogrammeerd, net zoals ons lichaam geprogrammeerd is om een huidwonde te herstellen. Ons lichaam probeert alles te doen om de emotionele blokkades op te heffen.

Soms kunnen storende ervaringen (zowel ernstige als kleine trauma’s of verwarrende gebeurtenissen) ons brein overbelasten. Er vindt dan een intense fysieke en emotionele storing plaats die door het informatieverwerkingssysteem van het brein niet verwerkt kan worden. In dit geval wordt de herinnering van de situatie precies zoals je die ervaren hebt, in je brein opgeslagen. Wat je zag, hoorde, dacht, voelde, de beelden, emoties en fysieke gewaarwordingen worden in hun oorspronkelijke vorm opgeslagen in het geheugennetwerk van je hersenen. In de volksmond zegt men dan vaak “het staat in mijn geheugen gegrift”. Wanneer je weer aan de gebeurtenis denkt of die persoon ziet, ervaar je diezelfde emotionele reacties, kan je geen gesprek meer voeren met die persoon of vermijd je bepaalde situaties die hiermee geassocieerd zijn.  Denk maar aan de persoon die je vroeger pestte of verkrachtte. Je zal die persoon vermijden of bepaalde situaties uit de weg gaan (conflicten vermijden, lichamelijke aanrakingen vermijding in het NU).  Onverwerkte ervaringen in het verleden blijven in het heden, het NU, een impact hebben op je denken, voelen en handelen. EMDR heeft als doel deze emotionele blokkades op te heffen, zodat je brein weer optimaal kan functioneren. Hierdoor word je bevrijd van de emotionele en fysieke pijn en kan je je leven gelukkig verderzetten, los van alle negatieve emoties gerelateerd aan de storende ervaringen.

U kan bijkomende informatie vinden op de website van EMDR-Belgium, www.emdr-belgium.be. U vindt er ook video’s en getuigenissen van patiënten.